KUL HAKKI

KUL HAKKI

Cenab-ı Hakk insanı yeryüzüne başıboş göndermemiş, ona birçok emir ve nehiyler bildirmiştir. Kişinin Cenab-ı Hakk’ın bu emirleri yerine getirmesi kul üzerine bir haktır. Bu hakkı yerine getirmesi kul üzerine bir haktır. Bu hakkı yerine getirmezse günah işlemiş olur. Hz. Allah kulun şirk hariç diğer günahlarını af edebileceğini beyan ediyor. Kişi kılmadığı namazlar, tutmadığı oruçlar, vermediği zekatlar, işlemiş olduğu haramlardan dolayı hesaba çekilecektir. Cenab-ı Hakk isterse bu günahları affedecek, istemez ise cezasını çekmek üzere kişiyi belli bir süre cehenneme atacaktır. Müslüman bu belli bir cezadan sonra cehennemden çıkıp cennete girecektir.

“Üzerinde kul hakkı olan, ölmeden önce ödeyip helalleşin. Çünkü ahrette altının, malın değeri olmaz. O gün hak ödeninceye kadar kendi sevaplarından alınır, sevapları olmazsa hak sahibinin günahları buna yüklenir” (Buhari rikak 48)

Kişi toplum halinde yaşadığında etrafındaki insan ve varlıklara karşıda sorumludur. Bu sorumluluk yerine getirilmediği zaman karşı tarafın hakkı ihlal edilmiş demektir. Bu da kul hakkı olur.

Kul hakkı sadece bir başkasının, bir şeyini çalmak değildir. Kul hakkı daha geniş ele alınmalıdır; hırsızlık, adam öldürmek, zina etmek, eksik tartıp ölçmek, iftira atmak, zekatını vermemek, gıybet etmek, dedikodu, nemime, yalan konuşmak, eliyle diliyle rahatsızlık vermek… Bütün bunlar kul hakkının birer parçasıdır.

Aynı şekilde kul hakkını; komşu hakkı, din kardeşi hakkı, anne-baba hakkı, hısım-akraba hakkı, evlat hakkı, arkadaş hakkı, misafir hakkı gibi gruplara ayırmak mümkündür.

Kur’an-ı Kerim ve hadisi şeriflere baktığımız zaman;

Müslümanın

Zulmetmeyeceği

İhanette bulunmayacağı

Hakaret edip sövmeyeceği

Hırsızlık yapmayacağı

Yetim malı yemeyeceği

İftira atmayacağı

Yalancı şahitlikte bulunmayacağı

Nemime, söz taşıyıcılık yapmayacağı

Gıybet etmeyeceği

Zekat ve öşürünü vereceği belirtilir.

Müslüman imkan ölçüsünde şu haklara da riayet etmeye gayret göstermelidir.

Karşılaştığında selam vermek

Meşru davetine icabet etmek

Hastalandığında ziyaret etmek

Cenazesine iştirak etmek

Nasihat isteğinden nasihatte bulunmak

Aksırına “Yerhamükellah” demek

 

Mesaiye dikkat etmemek

Çalıştırdıklarının ücretini kesmek, vaktinde vermemek

Dersin saatini doldurmadan derse son vermek

Bir öğrenciye hak ettiği notu vermemek

Komşumuzu sesle, gürültüyle rahatsız etmek, balkondan çırptıklarımızla ona zarar vermek

Bakışlarımız, hareketlerimizle taciz etmek

Dedikodu yapmak

Bir kişiyi küçük düşürmek, onuruyla oynamak, haksız yere aşağılamak, kalbini kırmak

Telefon, televizyon, radyo, basın yoluyla birisine haksız isnatta bulunma, yalan haber

Çevreye zararlı atıkları atma, havayı kirletme

Trafik işaretlerine dikkat etmeyip başkalarını tehlikeye atma, zarar verme

Geçiş önceliği olan sürücüye yol vermemek, yoluna arabasının burnun sokmak, sıkıştırmak

Sıra bekleyenlerin sıralarına riayet etmeden öne geçmek

Anne-baba hakkı; nisa 11-36, isra 23-24, lokman 14

Evlat hakkı nisa 7-11, tahrim 6

Eş hakkı; Bakara, 228,229, 231-233, 236, 237, 241, nisa 4, 11, 12, 19, 20, 24, 25, 34, 129, 176, ahzab 49, tahrim 6

Kardeş hakı; nisa 11, 12, 176

Komşu hakkı; nisa 36

Yakın akraba hakkı; bakara 177, nisa 36, nahl 90, isra 26

Dost ve arkadaş hakkı, nisa 36

Fakir ve yoksul hakkı, bakara 184, nisa 8-36, en’am 141, hac 36, maun 3

Yetim hakkı; bakara 177, nisa 2, 6, 8, 9, 36, en’am 151, isra 34

Yolcu hakkı bakara 177, nisa 36

Allah’ın Sınırları, Haddi Aşmak

Bakara 190, 61

Maide 87

Şuara 166