NEFİS, NEFSİN MERTEBELERİ, Nefs-i Levvâme

Nefs-i Levvâme

“Kıyamet gününe yemin ederim! Kınayıcı nefse de yemin ederim”[1] âyeti, bu makama delil olarak getirilir ki, bu makamda nefis artık kendini kınamaya başlamıştır. Yaptığı yanlışlıklar, günahlar, kötülükler neticesinde artık pişman olmaya, gafletten uzaklaşmaya başlamıştır. Nefs-i emmâreden kurtulduğundan ruhun güzelliklerini hissetmeye başlamış ve hatalardan dönüp bir an önce tövbe etmeyi arzular hale gelmiştir. Bu makamda sâlikin zikri “Allah”, seyri, “alellah” tır.[2]

Nefis, bu makamda devamlı şüphe içindedir. Şehvet ve kötülüğe nefsin meyli vardır ama bunun farkındadır, bunun kötülüğünü bilir, günahları yapmak istemez. Kendinden üstün bir kudret olduğunu, bunun da bir karşılığı olacağını, tövbe etmesi gerektiğini düşünerek nedametle doğruya yönelir.[3]

---

[1] Kıyamet 75/1,2

[2] Yılmaz, a.g.e. s. 265;Öztürk, a.g.e. s. 117; Ayni, a.g.e. s. 273; İbrahim Hakkı, a.g.e. s. 961; Gazâlî, IV. 179; III. 11

[3] Cebecioğlu, a.g.e. s. 474; Öztürk, a.g.e. s. 119